Henüz okuma yazmayı bile öğrenmeden nota okumayı öğrenen, ulusal ve uluslararası birçok yarışmada kazandığı birincilikleri tüm mütevaziliğiyle ve mahçup bir edayla söyleyen piyanist Can Saraç’ın ismini son dönemde giderek daha fazla duyar olduk.
Müzikle ilk tanışması, resim yaparken annesinin ona arka planda çaldığı Vivaldi’nin 4 Mevsim konçertolarıyla başlamış, sonrasında resimden yönünü giderek klasik Batı müziğine çevirmiş olan ve dört buçuk yaşında piyano derslerine başlamış olan Can, muhteşem bir Chopin icracısı olma yolunda ilerlerken, Beethoven’ın da yerini kalbinde her zaman özel tutuyor. Klasik Batı müziğine ilgisi sayesinde aynı anda birçok şeyi hızlıca ve kolayca düşünebildiğini, anlayabildiğini söyleyerek, bu müziğe mesafeli yaklaşan yaşıtlarına ise önyargılarını aşmalarını tavsiye ediyor.
Henüz 13 yaşındaki Can, son olarak İspanya’da düzenlenen Franz Liszt Center Piano Competition’da aldığı yüksek bir puanla birinci oldu, Kasım 2019’da ise Carnegie Hall’ın büyüleyici atmosferinde performans sergiledi. Mozarteum gibi çok ünlü müzik okullarında eğitim görerek kendini ünlü bir piyanist olarak gerçekleştirme hayallerine dört elle sarılan Can, yaşıtlarının hatta yetişkinlerin bile ismini çok az bildiği ünlü piyanist “Daniel Barenboim ile aynı sahnede olabilme” gibi hedeflerin izinden gidiyor.
Bu açıdan Harika Çocuklar Yasası gibi yasal araçların daha etkin şekilde işletilmesi ve bu üstün yetenekli çocukların devlet desteğiyle ulusal ve uluslararası planda çok daha seçkin konumlara ve olanaklara erişme süreçlerini hızlandırmada Can gibi yeteneklerin varlığı çok büyük bir motivasyon kaynağı oluyor.
Can Saraç’ı, hayallerini, başarılarını ve gelecek projeksiyonlarını yakından tanıyalım.
13 yaşındayım. İstanbul’da yaşıyorum. 5 yaşımdan beri İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Yarı Zamanlı Piyano Bölümü öğrencisiyim. Şu an 8. sınıfa devam ediyorum. Konservatuvara ilk girdiğimdeki piyano öğretmenim olan ve beni yetiştiren sayın Dr. Fulya Tezer ve sayın Dr. Melina Kuyumcu ile piyano çalışmalarımı devam ettiriyorum.
Aslında benim 3 yaşlarımdan itbaren resme karşı inanılmaz bir ilgim varmış. Saatlerce başından kalkmadan sıkılmadan resim yaparmışım. Hatırladığım kadarıyla bana bir şövale, tuvaller ve çok güzel boyalar alınmıştı o zamanlar. Onların başında oturup yaptığım resimler hala duruyor bende. Hatta resim yaparken annem özellikle Vivaldi’nin 4 Mevsim konçertolarını açar bana dinletirmiş, benim de çok hoşuma gidermiş.
Sonrasında ailem sanatsal yönümün kuvvetli olduğunun bu şekilde farkına vararak, erken yaşta eğitimini alabileceğim piyanoya beni yönlendirmeye karar vermiş.
Konservatuvar sınavını kazandığımda henüz 5 yaşına girmemiştim ve okuma yazma da bilmiyordum. Bu yüzden konservatuvar “Yuva” sınıfında okuma yazmayı öğrenmeden önce ilk olarak notalarla tanıştım.
Özellikle çok sevdiğim ve uzun çalışmalardan sonra hazır ederek çaldığım bir eserse, çalarken zamanı, nerede olduğumu unutuyorum, etrafımdakileri duymuyorum, hiçbirşey düşünmüyorum. Sadece o eserin hissettirdiği ana ve yere gidiyorum, son notanın tınısı bitene kadar da orada kalıyorum. Aslında o anki hissi yaşamak çok güzel ama anlatmak da bir o kadar zor benim için.
Çalışma saatlerim değişkenlik gösteriyor. Yakın zamanda bir çalışma, konser, festival vb etkinlik varsa çalışmalarım daha yoğun oluyor, günde 5-6 saatten az olmuyor o zaman. Ama normal dönemlerde, okul derslerimle de birlikte yürüttüğüm için 4 saat bana yetiyor, çünkü uzun saatler çalışmak yerine düzenli ve özellikle bilinçli çalışmanın daha fazla yararını görüyorum.
Aslında sadece klasik müzik değil her türlü müziği gün içinde bir anda duyduğumda hemen notaları dönüyor zihnimde, müzikal cümleleri ve yorumuna hemen dikkatimi veriyorum ister istemez. Özellikle klasik müzikle ilgili sevdiğim bir eseri de duyarsam o an piyanomun başına gidip çalmak istiyorum. Hatta dışardaysam eve gelince hemen kulaktan 4-5 ölçü çaldığım, ya da çok aklıma düştüğünde notasını bulup hemen çıkardığım çok oldu.
Ailemde müzik ile ilgilenen kimse yok. Yalnız büyük halam konservatuvarda Türk Müziği bölümünde öğretim görevlisiydi. Kendisi hala benim çalışmalarımı, ilerleyişimi yakından takip eder.
Şimdilik çok yakın zamanda bir proje yok ama pandemi süreci sona erdiğinde çok güzel projeler yapacağımızı düşünüyorum benim gibi müzisyen olan yakın arkadaşlarımla.
Şu ana kadar birçok kıymetli sanatçının çalışmalarına katıldım. Bu isimlerden bazıları Gülsin Onay, Hüseyin Sermet, Gökhan Aybulus, Jean Marc Luisada, Emre Şen. İçlerinde birden çok kere çalışmalar yaptığım sanatçılar da var. Herbirinin ayrı ayrı bana çok şey kattığına inanıyorum. Böyle değerli müzisyenlerden gerek çaldığım eserlerle ve kendimle ilgili yorumlarını duymak, gerekse müzikal anlamda eşsiz bilgiler edinmek son derece faydalı oluyor.
Yurtdışında birkaç masterclass’a katıldım ve orada arkadaşlar edindim. Hatta halen hem telefonla hem de sosyal medya üzerinden iletişimim olanlar da var içlerinde. Zaman zaman müzikal anlamda paylaşımlarda bulunuyor, fikir alışverişi yapıyoruz. Kendi ülkeleri, müzikal eğitimleri ile ilgili de sohbet ediyoruz. Farklı bakış açıları, farklı görüşleri oluyor, bunları paylaşmak bence çok önemli ve bilgilendirici.
İnanılmaz bir müzik dehası olan sayın İdil Biret’e hayranlık duyuyorum. Ayrıca çok kıymetli sayın Gülsin Onay, Hüseyin Sermet, Gökhan Aybulus ve Fazıl Say sevdiğim türk piyanistler. Yabancı olarak M.Perahia, A.Benedetti Michelangeli, A.Brendel, D.Barenboim, A.Schiff’i çok beğeniyorum. Genç sanatçılardan çok sevdiğim, yorumlarına hayran olduğum ve kendime örnek aldıklarım ise Seong-Jin Cho, Eric Lu ve Can Çakmur.
Chopin’i çok seviyorum ama Beethoven’i seçerdim. Beethoven’in eserlerindeki yaratıcılığı ve şaşırtıcılığı beni çok etkiliyor. Mesela ne zaman sevdiğim bir piyanistten dinlesem tüm sonatlarını hemen öğrenme ve çalma isteği uyandırıyor bende. Senfonileri, konçertoları, sonatları hepsi ayrı ayrı muhteşem.
Şu ana kadar uluslararası yarışmalarda solo piyanoda 9 birincilik, 1 ikincilik ve 2 üçüncülük kazandım. Dört el piyanoda ise piyanist arkadaşımla birlikte 6 tane birincilik ödülümüz var. Ayrıca konservatuvar yuva sınıfından beri tanıdığım çok yetenekli keman sanatçısı bir arkadaşımla da fırsat buldukça keman-piyano eşlik çalışmaları yapıyoruz. Onunla da 2019’da eşlik dalında kazandığımız birincilik ödülümüz var.
Kazandığım ilk ödül ise 2018 yılında Pera Piyano Yarışması’ndaki birincilik idi. Çok mutlu olduğumu ve birkaç gün etkisinden çıkamadığımı hatırlıyorum.
Çok sık olamıyor ama vakit buldukça resimle ilgilenmeye çalışıyorum, resim yapmak beni çok dinlendiriyor.
Chopin’in en sevdiğim eserleri; Polonaise Op.53 “Heroic” , Ballade no.1, konçerto no.2 ve Mazurka Op.17 no.4. Bunlardan şu ana kadar sadece mazurkayı çaldım. İnanılmaz etkileyici ve duygusal bir eser. Çalarken kendimi çok mutlu olduğum bir rüya görür gibi hissettiğim, etkisinden kolay çıkamadığım, çalmaktan ve dinlemekten asla sıkılmayacağım bir Chopin bestesi benim için…
İlk kez büyük bir konser salonunda solo bir eser seslendirdiğimde 7 yaşındaydım. Paris’te miniklerin tek eserle performans sergilediği bir yarışmaya katılmıştım. Bir kilisenin alt katında büyükçe bir konser salonu idi. R. Schumann’ın kısa bir eserini çalmıştım. Çok fazla heyecanlandığımı hatırlıyorum.
Son 2-3 yıldır piyanomdan pek ayrı kalmıyorum. Yazın ailem tatilimizi, herhangi bir piyanoya kısa süreli de olsa mutlaka erişimim olabilecek şekilde ayarlamaya gayret ediyor. Mesela geçen yaz pandemi dolayısı ile tatile gitmeyecektik; ama Bodrum’da Gümüşlük Festival Akademisi’ne katılımım sayesinde hem çok güzel bir deneyim yaşamış oldum, harika piyanistlerle çalışma fırsatı yakaladım, hem de piyanodan ayrı kalmadan tatilimi yapabildim.
Kurumsal olarak şimdiye kadar destek aldığım bir yer yok. Tüm çalışmalarımı sadece ailemin ve öğretmenlerimin desteğiyle devam ettiriyorum. Devletten, kamusal veya özel sektörden destek görmeyi tabi ki isterim. Ayrıca çalışmalarımı nitelikli bir şekilde devam ettirebilmek için bu şekilde bir destek görmeye de ihtiyacım olacağını düşünüyorum çünkü yakın gelecekte özellikle Avrupa’da eğitim görmeyi istiyorum. Dünyaca ünlü çok iyi piyanistler ile çalışabilmek ve çok iyi müzik okullarına gidebilmeyi hayal ediyorum.
Pandemi dönemi çok zorlu ve tüm dünya için çok üzücü bir dönem tabi ki ama ben kendim için bu zor dönemi, zaman anlamında daha rahat olabildiğim için, çalışmalarıma ağırlık vererek, birtakım araştırmalar yaparak, müzikal anlamda çok okuyup kendimi geliştirerek geçirmeye çalıştım ve benim için verimli olduğunu düşünüyorum.
Son şekline henüz getirmediğim bestelerim hatta sadece aklıma bir anda gelen ve kayıt ettiğim 9-10 ölçüden oluşan birçok çalışmam var. İleride bunlar üzerinde düzgün detaylı bir çalışma yaparak ortaya çıkarmayı çok isterim tabi ki.
Hayatıma çok olumlu etkileri olduğunu büyüdükçe anlıyorum aslında. İlk başlarda çok farkında olmadığım birşeydi bu benim. Yaptığım çalışmaların sonucu olarak birşeyler ortaya çıkarmak, gitgide çok mutlu ve motive etmeye başladı beni. Ayrıca takdir görmek ve başarı kazanmak da beni çok olumlu etkiliyor.
Klasik müziğin ve enstrüman çalmanın bence diğer olumlu etkisi de derslerimde oldu. Aynı anda birçok şeyi hızlıca ve kolayca düşünebilmeye, anlamaya çok yardımcı oluyor.
Yaşıtlarıma bu konuda ön yargılı olmamalarını ve klasik müziğin büyük çeşitliliğinin içerisinde mutlaka kendi beğenilerine uygun birşeyler bulabileceklerini söylemek isterdim.
Aslında bu sorunun cevabı benim için “hepsi” olurdu, çünkü hayranlığım gerçekten sonsuz büyük besteci müzisyenlerin hepsine. Ama 2 kişi söylemek zorunda olsam mutlaka Bach ve Beethoven derdim. Onları anlamak, o muhteşem eserlerini yaratırken onları gözlemlemek, duygularını kendi ağızlarından dinlemek, piyanolarından dinlemek harika bir şey olurdu. Herhalde yüzlerce sorum olurdu kendilerine.
